Trong xã hội hiện đại, việc thức khuya trở thành một thói quen phổ biến đối với nhiều người. Tuy nhiên, ít ai biết rằng việc thức khuya có thể gây ra những tác hại đáng kể đối với sức khỏe và tinh thần của chúng ta.
Qua bài viết sau, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những tác hại đáng lo ngại của việc thức khuya và tại sao việc có một giấc ngủ đủ và chất lượng là rất quan trọng.
Thức khuya gây ra những tác hại đáng kể đối với sức khỏe và tinh thần
Các giai đoạn của một giấc ngủ
Theo giảng viên Trường Cao đẳng Y dược Pasteur, giấc ngủ của chúng ta đi qua một chu kỳ được lặp lại gọi là chu kỳ giấc ngủ, bao gồm các giai đoạn khác nhau. Trong một chu kỳ giấc ngủ đầy đủ, chúng ta trải qua các giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Giai đoạn chuyển (N1)
Đây là giai đoạn chuyển đổi từ trạng thái tỉnh thức sang giấc ngủ. Não bộ bắt đầu chuyển sang hoạt động ngủ và sóng não trở nên chậm hơn. Giai đoạn này kéo dài khoảng 5-10 phút.
Giai đoạn 2: Ngủ nhẹ (ngủ nông) (N2)
Đây là giai đoạn ngủ nhẹ và chiếm phần lớn thời gian của giấc ngủ. Hoạt động não và hoạt động cơ thể giảm xuống.Sóng não trở nên chậm và xuất hiện các sóng kéo dài, gọi là sóng giấc ngủ K-complex và sóng hạt giống mắt (sleep spindle). Giai đoạn này kéo dài khoảng 50-60% thời gian của một chu kỳ giấc ngủ đầy đủ.
Giai đoạn 3: Ngủ sâu (N3)
Đây là giai đoạn ngủ sâu, còn được gọi là ngủ chậm sóng lớn. Cơ thể và não bộ thực hiện các quá trình phục hồi và tái tạo. Sóng não trở nên chậm và lớn hơn, gọi là sóng sóng delta. Giai đoạn này có tác dụng kháng lại tiếng ồn và các yếu tố gây xao lạc. Giai đoạn này kéo dài khoảng 10-25% thời gian của một chu kỳ giấc ngủ đầy đủ.
Giai đoạn REM (Rapid Eye Movement)
Giai đoạn REM là giai đoạn mà chúng ta mơ thấy nhiều giấc mơ và mắt di chuyển nhanh. Hoạt động não tăng lên, tương tự như trong trạng thái tỉnh thức. Cơ thể trở nên tê liệt để ngăn chặn hành động trong giấc mơ. Giai đoạn này là khi chúng ta có giấc mơ sống động nhất. Giai đoạn REM thường xuất hiện sau mỗi chu kỳ.
Những tác hại của việc thức khuya
Rối loạn giấc ngủ: Thức khuya liên tục và không có đủ giấc ngủ đủ có thể gây ra rối loạn giấc ngủ, bao gồm khó ngủ, mất ngủ và mất chất lượng giấc ngủ. Điều này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý và thể chất.
Mệt mỏi và suy giảm năng suất: Thiếu ngủ do thức khuya có thể dẫn đến mệt mỏi và suy giảm năng suất làm việc. Khả năng tập trung, sự sáng tạo và khả năng ra quyết định cũng có thể bị ảnh hưởng.
Rủi ro tai nạn và tổn thương: Khi mệt mỏi do thiếu ngủ, khả năng tập trung và thời gian phản ứng giảm đi, dẫn đến nguy cơ cao hơn về tai nạn và tổn thương, đặc biệt là trong các hoạt động cần tập trung như lái xe hoặc vận hành máy móc nặng.
Tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm lý: Thiếu ngủ liên tục có thể góp phần vào sự mất cân bằng tâm lý, gây stress, lo âu, trầm cảm và rối loạn tâm lý khác.
Thói quen thức khuya tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm lý
Tăng nguy cơ béo phì và bệnh lý liên quan đến chuyển hóa: Các nghiên cứu cho thấy việc thức khuya có liên quan đến tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường, bệnh tim mạch và bệnh lý khác liên quan đến chuyển hóa. Các quá trình chuyển hóa trong cơ thể bị ảnh hưởng bởi sự thiếu ngủ, dẫn đến rối loạn cân nặng và sự không cân bằng hormonal.
Tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch: Thiếu ngủ liên tục có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh và kéo dài thời gian phục hồi khi bị bệnh.
Những cách giúp bạn có một giấc ngủ chất lượng
Tạo môi trường ngủ thoải mái: Đảm bảo rằng phòng ngủ của bạn được thông thoáng, yên tĩnh và mát mẻ. Sử dụng một giường và chăn êm ái, đảm bảo ánh sáng và tiếng ồn được giảm thiểu.
Thiết lập lịch trình giấc ngủ: Cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian hàng ngày, bao gồm cả ngày cuối tuần. Điều này giúp cơ thể và não bộ thích nghi với một thời gian ngủ cố định.
Có nhiều cách giúp bạn có một giấc ngủ chất lượng
Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mạnh trước khi đi ngủ: Ánh sáng mạnh có thể ức chế sự tiết melatonin, hormone giúp điều chỉnh giấc ngủ. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử như điện thoại di động, máy tính bảng và máy tính ít nhất 30 phút trước khi đi ngủ.
Thực hiện thói quen thư giãn trước khi đi ngủ: Tạo ra một quy trình thư giãn trước khi đi ngủ, bao gồm các hoạt động như đọc sách, nghe nhạc nhẹ, tắm nước ấm hoặc thực hành yoga và meditate. Điều này giúp cơ thể và tâm trí thư giãn và chuẩn bị cho giấc ngủ.
Tránh sử dụng chất kích thích trước khi đi ngủ: Hạn chế tiêu thụ cafein và nicotine trong các giờ trước khi đi ngủ, vì chúng có thể làm tăng tình trạng tỉnh thức và gây khó ngủ.
Tạo điều kiện để thúc đẩy giấc ngủ: Sử dụng kỹ thuật như âm nhạc thư giãn, tinh dầu thảo dược, máy phát âm thanh tự nhiên hoặc thiết bị tạo âm thanh trắng để tạo một môi trường yên tĩnh và dễ ngủ hơn.
Thực hiện thể dục đều đặn: Tập thể dục có lợi cho giấc ngủ. Tuy nhiên, hãy tránh tập thể dục quá gần giờ đi ngủ, vì nó có thể làm tăng sự kích thích và làm khó ngủ.