Vị thuốc đông y mã tiền và những bài thuốc chữa bệnh

tratnv Bài Thuốc Y Học Cổ Truyền , Vị thuốc Đông y 35 Lượt xem

Trong đông y hạt mã tiền là dược liệu quý được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên khi sử dụng các thành phẩm có mã tiền phải uống ở liều thấp nhất đến liều sử dụng cho phép.

Những công dụng từ hạt mã tiền

Thầy thuốc Y học cổ truyền Sài Gòn chia sẻ, Hạt mã tiền hay còn gọi là mã tiền tử, là phôi giống nằm trong quả của cây mã tiền.

Cây thuốc Mã tiền khi trưởng thành có thể cao đến gần 30m với các tán lá sải dài từ 2 – 3m. Trái của cây mã tiền thường có kích thước tương đương với một quả bóng bàn, lớp vỏ bên ngoài trơn bóng có màu xanh lục khi còn non đến khi quả chín sẽ ngả sang màu cam đậm.

Phần hạt của vị thuốc đông y mã tiền được dùng để làm thuốc trị bệnh, mỗi một hạt mã tiền sẽ có kích thước bằng móng tay cái, hình dáng giống mũ nấm và có màu nâu đen cánh gián.

Tác dụng của hạt mã tiền đối với sức khỏe

Bác sĩ – Giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền cho biết một số lợi ích của mã tiền mang lại cho sức khỏe như sau:

Hạt mã tiền giúp kích thích hệ tiêu hóa: Đối với hệ tiêu hóa và dạ dày, hạt mã tiền giúp gia tăng bài tiết dịch vị, kích thích hệ tiêu hóa hiệu quả. Tuy nhiên khi sử dụng trực tiếp loại cây này sẽ không những không giúp ích cho hệ tiêu hóa mà còn gây ra rối loạn tiêu hóa, rối loạn co bóp dạ dày. Vì vậy hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng dược liệu hạt mã tiền.
Hạt mã tiền có khả năng chống viêm rất tốt: Hai hoạt chất SPP và SPE có trong hạt mã tiền có khả năng bình thường hóa kiềm, axit phosphatases, lipid peroxide giúp chống viêm rất tốt đặc biệt trong các trường hợp viêm cấp tính hoặc bán cấp tính.
Hạt mã tiền giúp ngăn ngừa bệnh ung thư: Hoạt chất polysaccharide có trong hạt mã tiền sở hữu tác dụng kháng sinh, chống bài tiết và bảo vệ niêm mạc rất tốt. Từ đó giúp ngăn ngừa được một số bệnh ung thư phổ biến như ung thư dạ dày và ung thư tá tràng.
Hạt mã tiền giúp hỗ trợ điều trị các bệnh lý xương khớp: Nhờ có các hoạt chất chống viêm và chống oxy hóa như SPP hay SPE có trong hạt mã tiền mà người bệnh được cải thiện đáng kể những triệu chứng do đau nhức xương khớp gây nên.

Các bài thuốc đông y từ hạt mã tiền

Bài thuốc điều trị đau nhức, viêm khớp và tê bì do phong thấp: Sử dụng bột hương phụ chế 13g, bột địa liền 6g, bột quế chi 3g, bột mộc hương 8g, bột mã tiền chế 50g, bột thương truật 20g. Làm thành 1000 viên hoàn, mỗi ngày sử dụng từ 4 – 6 viên. Dùng khoảng 50 viên thì ngừng và tiếp tục lặp lại liệu trình cho đến khi khỏi.

Bài thuốc điều trị viêm khớp và viêm khớp dạng thấp: Sử dụng các vị thuốc ngưu tất, thương truật, nhũ hương, cam thảo, toàn yết, bạch cương tàm, một dược và ma hoàng mỗi vị 36g và mã tiền tử 300g. Cho mã tiền cho vào nồi đất, cho nước và cho vào 300g đậu xanh nấu đến khi đậu xanh nứt ra. Lấy mã tiền ra, bóc bỏ lớp vỏ đen, thái lát, phơi khô sau đó cho vào nồi đất, sao với cát cho tới khi chuyển thành màu vàng đen. Một dược và nhũ hương đem cho lên miếng ngói, sao đến khi hết dầu là được. Các vị thuốc còn lại thì cho vào nồi đất, sao vàng. Cuối cùng tán bột các vị thuốc và trộn đều. Dùng từ 0.5 – 1g bột cùng với rượu, nên dùng trước khi ngủ. Sau khi dùng thuốc cần tránh gió và cần giảm liều đối với người già, người có sức khỏe kém.

Bài thuốc điều trị đau vai gáy và đau mỏi do phong thấp: Dùng các vị thuốc: Huyết kiệt 60g và mã tiền chế 30g (sao cháy vàng). Đem tán thành bột mỗi lần dùng khoảng 1.5g, ngày dùng 2 lần.

Bài thuốc điều trị cơ thể suy nhược và chân tay yếu: Sử dụng các vị thuốc: Ngô công 5 con, đương quy, xuyên sơn giáp, một dược, nhũ hương và mã tiền mỗi vị 30g, bạch truật và đảng sâm mỗi vị 60g. Tán các vị thuốc trên thành bột mịn, hòa với mật làm thành viên hoàn bằng hạt đỗ xanh. Ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng khoảng 2 – 4g với rượu ấm.

Bài thuốc điều trị liệt cơ hô hấp: Sử dụng hai vị thuốc địa long và mã tiền tử lượng bằng nhau. Đem tán thành bột mịn, trộn đều. Mỗi lần uống khoảng 2.4g, chia thành 2 lần dùng. Nếu có chứng hư nên gia thêm sinh mạch tán, chứng thực gia thêm thừa khí thang. Đối với trẻ em cần giảm liều lượng.

Bài thuốc điều trị chấn thương do té ngã: Dùng hai vị thuốc chỉ xác và hạt mã tiền với lượng bằng nhau. Đem hạt mã tiền ngâm với đồng tiện trong 49 ngày, vớt ra để ráo, cạo bỏ lông và thái thành lát, sao tồn tính, hạ thổ. Chỉ xác cũng ngâm với đồng tiện trong 49 ngày, vớt để ráo, phơi cho khô hoàn toàn. Sau đó thái lát, sao tồn tính hạ thổ. Đem hai vị thuốc đã chế nghiền thành bột, dùng 1.2 – 2g/ ngày, nên uống luân phiên cùng với rượu trắng và đường đỏ.

Trong y học cổ truyền hạt mã tiền được xếp vào danh mục dược liệu giúp điều trị bệnh xương khớp với tác dụng chính là thông kinh, hoạt lạc, tán nhũ ung. Tuy nhiên, bên cạnh các tác dụng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe thì khi sử dụng vị thuốc đông y hạt mã tiền để điều trị bệnh người dùng cần lưu ý. Bởi vì trong hạt mã tiền có chứa strychnin 1.5% và các ancaloit khác như vomincin hay colubrine mang độc tính khá cao, vì vậy trước khi dùng người bệnh hãy tham khảo ý kiến bác sĩ có chuyên môn.