Vị thuốc thanh mát, giải nhiệt mùa hè gọi tên Nhân trần

an Bài Thuốc Y Học Cổ Truyền 60 Lượt xem

Nhân trần là vị thuốc có tác dụng giải nhiệt hiệu quả trong mùa hè. Bên cạnh đó, đây cũng là vị thuốc quý có tác dụng điều trị bệnh về đường mật, bệnh vàng da, bệnh của phụ nữ sau sinh…

Vị thuốc Nhân trần

Đôi nét cơ bản về cây nhân trần

Dược sĩ Bùi Thắm – Giảng viên Cao đẳng Dược Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, nhân trần là tên chỉ ít nhất 3 loại cây khác nhau, cụ thể gồm:

Cây nhân trần Việt Nam: Tên khoa học định là Adenosma caeruleum R. Br, thuộc họ Hoa mõm chó Scrophulariaceae.
Cây nhân trần Việt Nam: Tên khoa học là Adenosma capitatum Benth; thuộc họ Hoa mõm chó Scrophulariacase.
Cây nhân trần Trung Quốc: Tên khoa học là Artemisia capillaris Thunb; thuộc họ Cúc Compositae.

Trong đó, hai loại cây đầu được dùng phổ biến tại Việt Nam, trong khi cây nhân trần Trung Quốc không sử dụng ở nước ta.

Cây nhân trần Việt Nam còn có tên gọi nhân trần cái (thường gọi ở miền Bắc) để phân biệt với cây nhân trần đực (tức bồ bồ) – loại cây thường được nhân dân vùng Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Bắc Ninh gọi là nhân trần, một loại cỏ cao 15-70cm, mang nhiều cành ngay từ gốc, thân nhẵn hay hơi có lông. Tuy nhiên người dân Hà Tĩnh, Nghệ An gọi nhầm là hoắc hương núi. Đây là một loại cỏ mọc hoang, cao 0,3-1m, thân tròn, màu tím trên có lông trắng mịn, ít phân cành.

Cây nhân trần tím (hay nhân trần cái của miền Nam) còn có tên nhân trần lá bắc – Adenosma bracteosum Bonnati cùng họ Hoa mõm chó.

Tác dụng và liều dùng của cây nhân trần

Theo sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của GS. TS. Đỗ Tất Lợi, nguồn gốc sử dụng nhân trần dựa vào kinh nghiệm ghi trong sách cổ.

Theo tài liệu cổ nhân trần vị đắng, hơi hàn, tính bình, vào kinh bàng quang; có công dụng thanh nhiệt, lợi thấp, dùng trị thân thể nóng, người vàng, da vàng, tiểu tiện không tốt.

Trong nhân dân, nhân trần thường dùng cho phụ nữ sau khi sinh nở để giúp ăn ngon, cơ thể nhanh chóng hồi phục. Bên cạnh đó, nhân trần còn dùng để làm thuốc trị sốt, thông tiểu tiện, ra mồ hôi, trị bệnh gan, bệnh vàng da.

Liều dùng: Ngày dùng 4 – 6g, có khi tới 20g dưới hình thức thuốc sắc, thuốc pha, siro hay thuốc viên.

Vị thuốc thanh mát, giải nhiệt mùa hè gọi tên Nhân trần

Bài thuốc y học cổ truyền từ nhân trần

Dẫn nguồn từ báo SK&ĐS, trang Y sĩ Y học cổ truyền – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur giới thiệu đến quý độc giả một số bài thuốc trị bệnh từ nhân trần như sau:

– Bài 1: Nhân trần 63g, sắc uống. Tác dụng chữa viêm gan siêu vi.

– Bài 2: Thang nhân trần: Nhân trần 24g, đại hoàng 8g, chi tử 12g. Sắc uống. Tác dụng chữa vàng da do viêm gan siêu vi, đầy bụng, tiểu tiện ít, vàng đậm, bí đại tiện.

– Bài 3: Thang nhân trần tứ nghịch: Nhân trần 24g, phụ tử 12g, gừng khô 8g,cam thảo 4g. Sắc uống. Tác dụng chữa chứng bệnh do hàn thấp, da vàng, mạch trầm yếu, chân tay tê lạnh.

– Bài 4: Bột nhân trần ngũ linh: Nhân trần 16g, bạch truật 12g, quế chi 8g, trạch tả 12g, trư linh 12g, phục linh 12g. Sắc uống. Tác dụng chữa viêm gan siêu vi mạn tính, vàng da, tiểu tiện không lợi.

– Bài 5: Nhân trần 63g, uất kim 63g, bồ công anh 63g, nghệ vàng 16g. Sắc uống. Tác dụng chữa viêm túi mật.

Tuy nhiên cần nhớ rằng, những thông tin trên mang tính chất tham khảo và không thay thế cho lời khuyên của thầy thuốc YHCT hay bác sĩ. Bạn vẫn cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị nếu thấy sức khỏe không tốt.

Nguồn: Báo SK&ĐT – Y sĩ y học cổ truyền tổng hợp